Tag Archives: botter

Oud en nuut in die koekieblik: internetkoekies, outydse soetkoekies en gemmer-kaneelkoekies met witsjokolade

10 Jun

’n Vol koekblik is ’n wonderlike ding. Dis bêreplek vir ouma se koekies, vakansiekoekies en dominee-kom-kuierkoekies. Selfs al is die blik leeg, dra dit die herinneringe van bruinsuiker en goue stroop, van gemmerkoekies, rotskoekies, anyskoekies, soentjies en skurwejantjies.

Ek bak graag  in die winter gemmerkoekies, gedruk in witsjokolade, vir die koekieblik.

Ek bak graag in die winter gemmerkoekies, gedruk in witsjokolade, vir die koekieblik.

Koekies het hul eie magic. Mens hoef net ‘n soetkoekie in ‘n glas melk te druk om weer kind te voel, of ‘n gemmerkoekie in warm tee te doop om gekoester te voel. ‘n Ou vriend van my, Coenie Meyer (bless his soul, het my die grootmenslekkerte geleer om Gingersnaps in goeie whisky te doop – ‘n uitstekende warmwatersak as die winterkoue jou vingers laat krom trek en die wind jou tande laat klap.

Dis egter nie net ou familiegunstelinge wat die koekblikke vol maak nie; nuwerwetse weergawes wat ‘n spieël van ons tyd is, soos die internetkoekie, maak ook sy buiging.

Mareli Visser, Koekedoor-wenner is van Douglas met haar koekblik op die Koekedoorstel.

Mareli Visser, Koekedoor-wenner is van Douglas met haar koekblik op die Koekedoorstel.

{Die hede}

INTERNETKOEKIES

Internetkoekies was een van die nuwe-generasie kleinkoekies wat sy verskyning op Koekedoor, die Afrikaanse bakkompetisie gemaak het. Mareli Visser, Koekedoor-wenner het hierdie koekie gebak in die episode “See toe.”  Dis só ‘n lekker kleinkoekie, met só ‘n lekker storie dat dit in die Koekedoor Bakboek** opgeneem is om die bakkompetisie te herdenk.

Die internetkoekie het sy naam te danke aan ‘n metro-mite wat jare al op sosiale media gesirkuleer word om wraak te neem op Neiman Marcus, ‘n luukse afdelingswinkel in die VSA wat kwansuis ‘n fortuin gevra het vir die resep.

Die storie loop so: Iemand se tannie het iewers by ‘n deftige eetplek koek geëet wat so lekker was dat sy die resep gevra het. Dit kos haar toe ‘n yslike klomp geld en nou neem sy wraak deur die resep met die hele wêreld te deel. Al word dit nou die internetkoekie genoem, word ‘n soortgelyke storie al sedert 1948 oorvertel. Toe was dit kwansuis ‘n rooifluweel-fudgekoek se resep waarvoor die Waldorf Astoria Hotel ‘n absurde bedrag gevra het.

Mareli se weergawe van die mitiese koekies is taaierig binne en bros buite.

Die resep vir Internetkoekies is in die aanlyn-era net 'n muiskliek weg - gratis op die internet. Hierdie een is egter deeglik getoets in die bakstryd wat van Mareli Visser 'n wenner gemaak het.

Die resep vir Internetkoekies is in die aanlyn-era net ‘n muiskliek weg – gratis op die internet. Hierdie een is egter deeglik getoets in die bakstryd wat van Mareli Visser ‘n wenner gemaak het.

RESEP: MARELI SE INTERNETKOEKIES

Lewer sowat 40 koekies.

Bestanddele:

  • 150 g hawermout
  • 250 g botter
  • 225 g witsuiker
  • 225 g bruinsuiker
  • 2 eiers
  • 5 ml vanieljegeursel
  • 295 g koekmeelblom
  • 5 ml koeksoda
  • 2.5 ml sout
  • 5 ml bakpoeier
  • 250 g sjokolade, gerasper
  • 340 g sjokoladesplinters
  • 200 g gekapte neute

Metode:

  • Voorverhit oond tot 180°C. Voer ‘n bakplaat met bakpapier uit.
  • Kap die hawermout fyn in ‘n voedselverwerker tot ‘n fyn poeier.
  • Room die botter en beide suikers.
  • Voeg eiers en vanieljegeursel by, meng met die meel, fyngekapte hawer, sout, bakpoeier en koeksoda.
  • Voeg die sjokoladesplinters, gerasperde sjokolade en neute by.
  • Rol in balletjies en plaas sowat 5 cm uitmekaar op ‘n bakplaat met bakpapier.
  • Bak vir 10 minute teen 180° C.

    Gemmer-kaneelkoekies in witjsokolade gedoop vul die huis met warm geure.

    Gemmer-kaneelkoekies in witjsokolade gedoop vul die huis met warm geure.

{My gunsteling-winterkoekies}

GEMMER-KANEELKOEKIES MET WITSJOKOLADE

Ek het voorheen oor hierdie koekies geskryf – maar as jy weet dat dit naas madeleines my gunsteling koekies is om te bak, en hoe die speserygeure die koue uit ‘n winterhuis verdryf sal jy verstaan hoekom ek weer die resep deel.  Dis ‘n welkome ritueel – koekiedeeg aanmaak, dan bolletjies rol in die palm van die hand, die rol in die suiker en die platdruk met die vurk. Die koekiegeure is terapie gehul in troostende kaneel en gemmer. Net bietjie geduld tot dit afkoel dan word dit in die gesmelte sjokolade gedoop.

RESEP: GEMMER-KANEELKOEKIES IN WITSJOKOLADE GEDOOP

Maak 60 koekies

Bestanddele

  • 2 k suiker
  • 1 1/2 k sonneblom- of canola olie
  • 2 eiers
  • 1/2 k molasse
  • 4  k koekmeel
  • 1 E fyn gemmer
  • 1/2 t varsgerasperde neutmuskaat
  • Mespunt fyn witpeper
  • 1 t sout
  • 4 t bakpoeier
  • 2 t fyn kaneel
  • Suiker, vir rol
  • Doopsel: genoeg om sowat 40 koekies halfpad te doop
  • 200 g witsjokolade, in stukkies
  • 1 E  smeer soos Holsum (nie botter of margarien nie)

Metode

  • Verhit oond tot 180°C. Voer bakplate met bakpapier uit. Meng die suiker en olie goed saam in ‘n groot mengbak. Voeg die eiers beurtelings by en meng goed deur na elke byvoegsel. Meng molasse by.
  • Gebruik ‘n aparte mengbak en sif die droë bestanddele saam; en meng dit geleidelik by die eier-suikermengsel in tot goed ingewerk.
  • Vorm okkerneut-grootte balletjies met die handpalm en rol dit in die suiker. Plaas op die bakplaat met 5 cm spasies tussenin. Bak sowat 12-15 min tot goudbruin. Die koekies moenie bleek wees nie. Dit sal nog sag wees wanneer dit uit die oond uitkom. Plaas op afkoelrak.
  • Doopsel: smelt sjokolade en die Holsum oor lae hitte in ‘n dubbelkoker. Moenie ‘n deksel opsit of stoom laat inkom nie. Roer deurentyd tot gesmelt. Doop die koekies halfpad in die sjokolade, laat oortollige sjokolade afdrup en plaas op afkoelrak of op waspapier tot sjokolade gestol het.

    Koekies bak is 'n strelende ritueel van aanmaak,rol, uitrol, platdruk, bak - dan geduld vir die afkoel. Daarna die lekker van die versiering.

    Koekies bak is ‘n strelende ritueel van aanmaak,rol, uitrol, platdruk, bak – dan geduld vir die afkoel. Daarna die lekker van die versiering.

 {Die verre verlede}

Outydse soetkoekies

Van al die kleinkoekies in ons gebak-skatkis, is die outydse soetkoekie die kosbaarste, Die ideale soetkoekie is ‘n verfynde dame, superdun en bros. ‘n Opregte outydse soetkoekie bevat speserye, varkvet, botter en soetwyn soos hanepoot, muskadel, jerepigo of port.  Die lekkerste was sekerlik my ouma Gerrieda s’n, die mooiste-en-lekkerste is gewis Hetta van Deventer-Terblanche s’n. Haar resep is ingesluit in die eerste Kokkedoor-resepteboek.

Bestanddele

  • 480 g (4 k) koekmeel
  • 2,5 ml ( ½ t) sout
  • 5 ml (1 t) fyn kaneel
  • 5 ml (1 t) kruienaeltjies
  • 5 ml (1t) fyn gemmer
  • 375 ml (1 ½ k) suiker
  • 230 g botter
  • 60 ml vet
  • 5 ml (1t) koeksoda
  • 15 ml (1 e) louwarm water
  • 30 ml (2 e) muskadel of soetwyn
  • 1 eier, geklits

Metode

  • Sif meel, sout en speserye saam en voeg die suiker by. Vryf die botter en met met die vingerpunte in die meelmengsel.
  • Los die koeksoda in die louwarm water op en roer die muskadel of soetwyn by. Voeg die koeksodamengsel by die geklitse eier.
  • Voeg die eiermengsel by die meelmengsel en meng tot ‘n stywe deeg vorm. Knie om goed te meng. Laat rus die deeg oornag in die yskas.
  • Voorverhit oond tot 200 °C. Smeer bakplate goed.
  • Rol die deeg tussen 2 lae plastiek tot ‘n dikte van 3-5 mm uit. Sny deeg in 8 cm-vierkante of druk vorms met ‘n koekiedrukker uit. Plaas dit op die bakplate en bak 10-15 minute.

**Koekedoor Bakboek

Ek is ‘n baie bevoorregte mens om deel van Koekedoor te wees as inhoudsvervaardiger: kos van die televisiereeks, en as skrywer van die Koekedoor Bakboek wat 20 Julie op die rak sal wees. Die boek bevat 80 resepte van die kompetisie se hoogtepunte met ‘n wye spektrum begeerlike kleingebak, groot koeke en brode. Jy gaan ver soek om nog so ‘n manjifieke versameling resepte elders te kry.

Human & Rousseau is die uitgewers, Die fotograaf is Myburgh Du Plessis, Caro Alberts het die smulmooi stilering gedoen en Christine Capendale (van ‘Bak vir Pret en Profyt’-faam) het gebak en resepte getoets. Die boek sal te koop wees teen R270.

Resep en foto van internetkoekie: Koekedoor Bak, Human & Rousseau. Fotograaf: Myburgh Du Plessis.

Resep: Outydse soetkoekies, Kokkedoor. Human & Rousseau.

Piesang- en sagte toffie onderstebokoek

14 Jan

Met die herlewing van landelike koeke wat nie op uiterlike versiering staatmaak nie, blom onderstebo-koeke weer.aaa blokke blou mooi IMG_3438 (3)

Die pynappelonderstebokoek rinkink steeds asof sy die ‘belle van die onderstebo-ball’ is, maar die eertydse glans het ietwat verdwyn uit haar goue kolrok met die neonrooi maraschinokersie. Dis egter nie  alles neusie verby vir hierdie retro-gebak nie. ‘n Kykie na gister: Die oumagrootjie van hierdie koekstyl kom uit ’n era wat koeke nog bo-op die vuur in ysterpanne, of skillets, gebak is. Die vrugte en suiker is op die bodem gesit, die beslag bo-oor geskep en op die vuur gesit.  Wanneer die koek op die bord omgekeer word, is die mooi patrone en  smaaklike stropie onthul.

Die koek het 'n sagte, klam krummel en ontwikkel selfs meer smaak met 'n bietjie staan.

Die koek het ‘n sagte, klam krummel en ontwikkel selfs meer smaak met ‘n bietjie staan.

Vroeg in die 20ste eeu het geblikte vrugte beskikbaar geraak en al wat bakker wou die pynappel-onderstebo-koek met sy kenmerkende neonrooi-maraschinokersies maak, wat toe as baie haute en gesofistikeerd gesien is. Vandag keer ons eerder terug na die vars, seisoenmaniere en ondersoek ander moontlikhede as vrugte uit ‘n blik. (Winter is ‘n ander saak – dan is ingelegde vrugte ideal). Gebruik vars steenvrugte soos perskes, nektariens, bessies, vars of bevrore, speserye of selfs vars kruie. Of maak die pynappelweergawe met vars pynappelringe, en los vervlakste kersies uit!

Algemene wenke: Gebruik kruie om die vrugte op te kikker, soos perskes en nektariens met basielkruid; vye en roosmaryn of kruisement en aarbeie.  As jy kruie gebruik, sprinkel dit bo-op die vrugte voor die beslag opkom. Dit kan ook as versiering gebruik word.

  • Moenie die vrugte te yl of  suinig in die pan rangskik nie. Die vrugte krimp ietwat.
  • Plaas die koekpan op ‘n bakplaat om die oond te beskerm teen van die taai vrugtestroop wat kan oorborrel.
  • Na die pan uit die oond gehaal is, laat dit ‘n minuut staan vir die kokende strope om rustig te raak, gaan versigtig om die rand van die pan om die koek los te sny en keer dan om.
  • Moenie die koek in die pan laat afkoel nie, want dan sukkel jy om dit uit te kry.
  • Ontspan. Daar bly dalk van die vrugte in die pan agter – rangskik dit net weer mooi.
  • aa blou agtergrond in piering IMG_3433

Steeds tropies, en sonder pynappel nie 

Ons is so getroud met piesangbrood dat mens vergeet watter fantastiese ander bakplesiere in ‘n piesang opgesluit is. Soos hierdie piesang- en sagtetoffie onderstebokoek. Dit is ‘n baie lekker sagte fyn koek met ‘n stroperige bolaag van piesang en bruinsuiker- en botterkaramel. Die toffie kan ook sout bykry om die modern soutkaramel-smaak in te span (nie te veel nie, want piesang moet steeds die held bly, nie die toffie nie). Vir ‘n ekstra tropiese noot kan klapper ook by die beslag kom. Wissel dit verder af deur die piesang of in die skywe te sny, soos hierdie voorbeeld, of sny die piesangs in ringetjies om ‘n polkadot-effek op die koek te skep.

PIESANG- EN SAGTE TOFFIE ONDERSTEBOKOEK 

Maak 1  23 x 12 cm koek in broodpan? Jy kan ook ‘n ietwat kleiner pan gebruik of ‘n 24 cm koekpan as jy ronde vorm verkies.

Maak eers die piesang-bolaag:

50 g ( ¼ k botter)

100 g (1/2 k)  bruinsuiker

2-3 piesangs geskil

Koek

200 g (1 ½ k) koekmeel

½ t bakpoeier

¼  t koeksoda

½ t sout

115 g ( ½  k sagte botter

1 k (200 g) witsuiker

2 eiers, kamertemperatuur

1 t (5 ml vanielje-ekstrak of paar druppels vanieljegeursel

½ k + 2 E suurroom (155 ml)

  1. Voorverhit oond tot 180C. Smeer ‘n 23 x 12 cm broodpan of ‘n 24 cm koekpan.
  2.  Maak die toffie-en piesang laag: Smelt die botter in ‘n klein dikboomkastrol oor medium hitte tot dit begin borrel. Voeg die suiker by, roer net tot opgelos en laat prut tot dik en glad. Gooi nou die karamel  op die bodem van die gesmeerde pan uit.
  3. Halver die piesangs in die lengte, en afhangdende van die grootte van die pan en die piesangs, sny elke stuk in 2 of 3 stukke.  Plaas die piesangs met die gesnyde kant op die toffie.
  4. Maak die koekbeslag:  In ‘n medium bak, sif die meel, bakpoeier, koeksoda en sout saam, Hou eenkant.
  5. In ‘n groter mengbak, verroom die botter en suiker tot lig en donsig – ek gebruik elektriese klitser. Onthou om die kante en bodem van die bak nou en dan te skraap.
  6. Voeg die eiers een op ‘n slag by (medium spoed) en klits goed na elke byvoeging. Klits die vanileje by.
  7. Op lae spoed klits die meelmengsel in 3 dele by, afgewissel met suurroom – begin met die meel en eindig met die meel.  Moenie die mengsel oorklits nie.
  8. Skep die beslag versigtig oor die piesangs en maak bo gelyk. Bak vir 40 – 50 minute tot goudbruin en toetspen skoon uitkom. Laat die koek vir presies 5 minute in die pan op ‘n afkoelrak staan. (as dit langer staan sal die koek vassit in die pan soos wat die karamel weer afkoel). Keer dit op die bedieningsbord uit en laat afkoel.

    Eet louwarm of afgekoel.

    Eet louwarm of afgekoel.

Bedien warm of teen kamertemperatuur. Die koek hou goed in die yskas.  Lekker met room, crème fraiche of roomys.

Grondboontjiebotter kry bevordering na gourmet-rang: toebroodjiepoeding + Donna se grondboontjiefudge.

26 Apr

Grondboontjiebotter het nou so grand geword, dat dit gourmet status verkry. Hierdie grondboontjiebotter-beheptheid is een van die uitvloeisels van die groot resessie wat ons almal na trooskos laat verlang.

Sagte fudge vir grondboontjiebotter smulpape

Sagte fudge vir grondboontjiebotter smulpape

Dis in hierdie tye nederige goed waarna ons hunker (alhoewel ‘n deftige sjef grondboontjiebotter saam met peperduur eendlewer voorsit!). Tog het grondboontjiebotter ‘n gevoel van weelde – die botterige rykheid, die neuterigheid en dan nog die kleur wat herinner aan toffie en ander karamel-lekkergoed. En, reken die kenners, grondboonbotter is ‘n gesonde vet, en beveel aan dat jy ‘n lepeltjie daarvan per dag kan inkry. Net een lepeltjie? Sjoe.

Donna Hay, ‘n Australiese kosheldin van my, het ook die groot grondboontjiebotter-koors en haar resepte vir soetgoed soos sjokolade bourbon cupcakes met grondboonbotter-versiersel; churros met grondboonbottersous; en self ‘n sjokolade fondant poeding – of te wel lawa poeding – met ‘n gesmelte sjok- en grondboonbotter hart klink knie-kantel lekker.

IMG_7506 Small

Ek het twee van haar resepte gekies wat beide die fynproewer en die kind in ons almal tevrede sal stel. Om dit dubbeld so lekker te maak het ek my jarelange vriendin Catherine Eybers van die blog Lemon and the Dachshund genooi om te kom saamkook. Was DIT nou ‘n lekkerte. Ons het oor skooldae gepraat, gestry oor wat die lekkerste is – gladde grondboontjiebotter of die growwe soort – en natuurlik hopeloos te veel gesmul!

Grondboontjiebotter en jêm toebroodjiepoeding

Ons onthou almal die grondboontjiebotter-en gouestroop toebroodjies van ons skooldae – toe was dit dalk nie die begeerlikste toebroodjies in die kosblik nie, maar as mens met grootmens-oë daarna kyk, was dit koningskos. Dan raak dit die simbool van sorglose kinderdae, van onskuld en van Ma se liefde. (Resep ietwat aangepas na my smaak)

Wat ek hou van hierdie weergae

Bedien 4
1/3 koppie growwe grondboonbotter
8 dik snye dag-oud witbrood
1/3 koppie frambooskonfyt
Botter, saggemaak, vir smeer
250 ml slagroom (whipping cream)
160 ml melk
3 eiers + 1 eiergeel
80 g strooisuiker
5 ml vanieljegeursel of sade van 1 vanieljepeul
Bruinsuiker (Demerera) vir sprinkel

Metode:

Voorverhit die oond tot 160 C.
Smeer twee snye met grondboontjiebotter aan die een kant en sit twee snye bo-op.
Smeer nou die ander twee snye met konfyt en plaas oorblywende twee snye bo-op.
Sny die korsies af, sny elke toebroodjie in 4 kleiner toebroodjies (dus blokkies, nie driehoeke). Botter elke mini-toebroodjie en pak in ‘n kleinerige oondvaste bak. (sowat 625 ml kapasiteit bak). Meng die room, melk, eiers en ekstra eiergeel, suiker en vanielje in ‘n bakkie en klits. Gooi dit geleidelik oor die brood en laat goed week vir 2 minute. Besprinkel die broodpoeding met die bruinsuiker.
Plaas die bak in ‘n oondpan. Vir die waterbad gooi genoeg kookwater tot halfpad van die poedingbak. Bak 40-50 minute tot net gaar. Haal uit en laat staan 10 minute voor bediening. Bedien met vla.
aaa klaar poeding resize IMG_7468 Small

Huiskok-wenk:
jy kan ook grondboontjiebotter-en konfyt op elke broodjie smeer.
Vervang die frambooskonfyt met enige konfyt van jou keuse, soos appelkoos. Donker konfyt lyk net meer treffend in die gebakte poeding.

Sagte grondboontjiebotter fudge

Sagte grondboontjiebotter fudge

Donna se Grondboontjie fudge

As jy mal is oor grondboontjiebotter sal jy hierdie sagte fudge verslind. 

Bedien 8 tot 10

Bestanddele

150 g ongesoute botter, opgekap
80 ml room (single of pouring cream)
1 ½ cups (390 g) gladde grondboonbotter
5 ml vanieljegeursel
2 ½ cups (400g) versiersuiker, gesif

Metode

Voer ‘n liggesmeerde vierkantige 20 cm bakpan met bakpapier uit. Hou eenkant.
Plaas die botter, room, grondboontjiebotter en vanielje in in medium kastrol oor matige hitte. Terwyl jy roer, laat kook tot die botter en grondboonbotter gesmelt het en die mengsel net begin opkook.
Plaas die versiersuiker in ‘n mengbak en gooi die grondboonbottermengsel bo-oor. Werk nou vinnig en meng dit goed deur en gooi dan in die voorbereide pan. Bedek met kleefvrye bakpapier, laat effe afkoel en laat in die yskas vir 2 ure tot geset. Sny in blokkies. Dit hou tot twee weke in die yskas.
Wenk: Om die fudge se bokant glad te kry, plaas kleefvrye bakpapier bo-op die fudge en druk ‘n 18 cm vierkantige koekpan bo-op om die oppervlakte mooi glad te maak.

*Foto’s deur Roxy Laker van Huiskok HQ

* Resep Bron: Donna Hay tydskrif April-Mei uitgawe. Die iPad-weergawe is sowat R35.

Catherine my grondboonbotter-kookmaat

Catherine my grondboonbotter-kookmaat

Sjokolade brownies met sojaskop

24 Dec



aa brownies en kersies  2

Sjokolade bruintjies is een van daai name wat net nie met dieselfde soet verleiding gelaai is as sy doopnaam chocolate brownies nie. Cupcake is nog so ‘n een, waar die woord kolwyntjie meer aan kleuterpartytjie. (Ons het ook ons eie Afrikaanse soetgoed wat homself net nie laat vertaal nie, soos ‘Hertzoggies’, koeksister en soetkoekies om ‘n paar te noem.

Bruintjies of brownies – wie het met hierdie schmoetserige, fudgerige, sjokoladebom koeklekkerte vorendag gekom?  Die eer kom ene Fanny Farmer van die VSA toe wat in 1905 haar sjokoladekoekie-resep omskep in ‘n stafie. Dis in 1906 opgeneem in The Boston Cooking School Cookbook.  Dit was met net een eier en ‘n karige paar blokkies sjokolade  veel minder dekadent as die ryk sjokolade en kakao-gegeurde bruintjies van vandag.

Volgens  kosgeskiedkundiges was dit ene Me. Maria Willet Howard, ‘n protégé van Fanny wat met ‘n ekstra eier en EKSTRA  sjokolade die deugsame soetgebak tot die anderkant van sonde laat draai het.

Fanny sou ook nie kon droom dat haar All American koekstafie later jare met sojasous bygekom gaan word nie. Ja, sojasous.  Alhoewel ek verras was oor hierdie smaak-byvoeging is sout en sjokolade niks nuuts nie. Sout saam met soet is juis nou hoogmode.

Terwyl almal anders óf op die strand óf in die winkelsentrum  is, trek ek my man Ian en my dogter Errida Jnr die kombuis in vir ‘n brownie-bak en brou. Die twee was erg verbaas oor die inkopielys vir die brownie-bestanddele. “Sojasous?”  Ek moes twee keer bevestig dat hulle reggelees het.

collage

RESEP: DUBBELE SOJA-SJOKOLADEBRUINTJIES

Ek het dit gemaak met 45%-verminderde sout sojasous (Kikkoman is ‘n baie goeie handelsmerk) en was aangenaam verras met die volronde umamismaak wat dit aan die brownies gee. Dit breek ook deur die erg soet en laat die sjokolade selfs meer sjokoladerig proe. Sout doen dit mos – beklemtoon die ander smake. In hierdie geval is dit meer as net die gebruiklike ‘knippie sout’. Saam met vars kersies het dit ons behoorlik in ‘n Kersstemming gesit.

Die resep skryf ‘n 23 cm vierkantige koekpan voor. Ek het net ‘n 20 cm pan, gevolglik was my brownies dikker in deursnee as wat dit gewoonlik is. Dit neem ook langer om deur te bak in die middel. Om die porsies darem nie te sondig groot te maak nie, het ek kleiner blokkies gesny. Die kaneel werk goed saam met die sjokolade en die sout, maar dis opsioneel.

*Ek gee ook onder ‘n resep vir soja-karamelsous wat saam met bruintjies bedien word – as jy dié karamelsous wil maak, laat dan net die sojasous uit die beslag uit.

250g botter

200g sjokolade, grofgekap (ek het 100g melksjokolade en 100g donker sjokolade gebruik, of gebruik net donker sjokolade)

1 ¾ koppie (350g) dig gepakte bruinsuiker (ek beveel aan om dit te weeg)

4 eiers, liggies geklits

10 ml Kikkoman sojasous

1 ⅓ k (200g) koekmeel

⅓ k (35g) kakaopoeier (Ek het Nomu gebruik)

5 ml kaneel (opsioneel)

¼ teelepel bakpoeier

Metode

Verhit die oond tot 180°C. Voer ‘n vierkante 23 cm koekpan met bakpapier uit.

Smelt die botter en die sjokolade saam in ‘n klein kastrol oor lae hitte. Roer voortdurend tot dit heeltemal gesmelt en glad is.

Plaas die suiker, eiers en sojasous in ‘n groot mengbak en roer die gesmelte sjokolade by tot goed gemeng.  Sif die meel, kakao, kaneel en bakpoeier oor die sjokolademengsel en roer deur tot gemeng.  Gooi in die voorbereide koekpan en bak 30-35* minute tot gaar.

Laat effe afkoel, sny in blokke en bedien warm of koud.

Brownies met soja karamelsous

(foto en resep vir soja-karamelsous uit Sainsbury Magazine)

Soja-karamelsous

Die oorsprong van die sojasous-in-die-brownie het ‘n interessante storie. Tim Anderson, ‘n MasterChef wenner het in Wisconsin grootgeword in ‘n dorpie met ‘n Kikkoman sojasous-fabriek. Daar was altyd ‘n bottel aan hulle eettafel en gebruik hy dit baie skeppend in sy kookkuns. Sy soja-karamelsous is iets wat baie lekker is saam met bruintjies, oor roomys, met bessies of waar ook al jou smaakkliere jou vat.

Jy’t nodig:

150 ml volroommelk

150 ml room

300 g strooisuiker

30 ml Kikkoman sojasous

Metode

Verhit die melk en room saam in ‘n kastrol.

Plaas strooisuiker en 50 ml water in ‘n pan oor medium hitte, maar moenie roer nie. Sodra die suiker gesmelt het, verhoog die hitte en sodra die kleur ‘n goudbruin amber bring die melk-en-room tot kookpunt; roer dit by die gesmelte suiker in die pan terwyl jy dit vinnig maar baie versigtig klits (dit kook woes op). Haal die karamel van die plaat af en voeg die  sojasous by. Laat effe afkoel en verdik voor dit bedien word.

Oomblikke met Madeleine

29 Jun

Nuwe byvoeging tot blog-inskrywing: Ek het hierdie insiggewende kommentaar van Peter Veldsman ontvang na die plasing van hierdie blog oor madeleines, dat ek graag dit wil begin met sy woorde. Lees dan die res met sy wysheid in gedagte!

 Liefste Erieda – Lees vanoggend dat een van die sonnigste mense wat ek bevoorreg was om te ken, Coto Meaker, oorlede is. Terwyl ek dit lees, lees ek ook ‘n ou Gourmet – die heengegane kostydskrif – toe kom jou stem oor RSG en gemmerkoekies. Ek blaai die Gourmet om en Proust se madeleintjies is daar. Om by jou gegewens te voeg: Proust plaas die bron van sy koekies in die Rue Saint-Jacques in die huis van tante Léonie in die dorpie Illiers. Die straat staan deesdae bekend as Rue du Docteur-Proust en die dorpie as Illiers-Combray. Sowat 113 km vanaf Parys op die Oostelike autoroute (roete N10), indien iemand wil gaan kyk. Nog iets – die resep vir madeleines het nooit vanielje bevat nie. Lemoenbloeiselwater en gerasperde lemoenskil om dit te versterk is gebruik.

Liefde
Peter

Madeleines, die eg-Franse koekies met die suurlemoensmakie en skulpie-voorkoms is meer as net koekies. Soos vele ander koswoordenaars kan ek nie oor hierdie koekies berig sonder verwysing na Marcel Proust en sy ‘Madeleine Oomblik’ nie: daardie herinneringe wat soos uit die niet verskyn deur iets te proe.

”I raised to my lips a spoonful of the tea in which I had soaked a morsel of the cake. No sooner had the warm liquid mixed with the crumbs touched my palate than a shudder ran though me and I stopped, intent upon the extraordinary thing that had happened to me.”  Uit: Remembrance of Things, Marcel Proust.

Ek maak van madeleines-bak ‘n ritueel. Beplan die maak daarvan. Dis ‘n koekie van alledaagse bestanddele wat deur haar mooi storie (en ewe mooi skulpievorm) uitstyg bo die skons, muffins en cupcakes van ons dag.  Die bakster (bakkers ook) het nie fancy geite nodig nie, maar wel  ‘n madeleine-koekpannetjie om eenvoud na skoonlief te omskep, sodat sy een kant riffelstrepe het en effense boggelruggie aan die ander kant.

{Madeleines vol belofte}

Ek vermoed dis nie my laaste storie oor madeleines hierdie nie, want elke keer as ek dit maak kry ek ook die lus om te kyk watter ander smaakmoontlikhede  nog in haar wag:

Madeleines gegeur met rooibostee. Of om soos Kobus van der Merwe van Oep ve Koep in Paternoster my van vertel het – om dit met wildeheuning te maak soos die madeleines wat hy van Parys onthou.  Jy kan met sjokolade of met speserye speel – fyn gemmer, kaneel, naeltjies en ‘n bietjie swartpeper; jy kan die witsuiker met bruinsuiker vervang; die een helfte in gesmelte sjokolade doop. Of ‘n lepel kitskoffie by die mengsel roer vir mocha-madeleines. Jy kan selfs soutige madeleines maak. ‘Hey, don’t knock it before you try it.’

{Madeleines maak is maklik}

Vir ‘n eerste kennismaking begin gerus by die basiese madeleine. Madeleines is maklik, ongeag die show wat sommiges daaroor opsit –  asof die Proust-verwysing iets verhewe daarvan maak; asof dit net vir literati-elite-geleerdes is.

Ek gebruik ‘n resep uit Bon Appetit tydskrif wat die resep so mooi inlei: “This cookie launched a thousand memories….” Vir geurmiddel word daar by die klassieke smaak van suurlemoenskil gehou. Gelukkig het ek ‘n flessie suiker, gegeur met ‘n vanieljepeul, anders is goeie vanielje-ekstrak voldoende.  Die raad wat ek verder het is om die madeleine-beslag sagkens te hanteer; dit so min moontlik te meng; jou panne behoorlik te smeer en meel oor te sif, sodat die gaar koekies uit die pannetjie kan glip.

Bestanddele

2 groot eiers

2/3 koppie suiker

5 ml vanieljegeursel (onthou Peter se woorde dat vanielje nie outentiek is in madeleins nie – as jy egte lemoenbloeisel essence het, gebruik dit)

skil van 1 suurlemoen

knippie sout

1 koppie (250 m) koekmeel

150 ml ongesoute botter, gesmelt en effe afgekoel

Maak so:

Verhit die oond tot 190C. Smeer die madeleine-pannetjie met botter en sif bietjie meel oor.

Klits die eiers en die suiker in ‘n mengbak tot net gemeng. Klits die vanielje, suurlemoenskil en die sout by. Klits die meel by tot net-net gemeng (sommige resepte beveel aan dat die meel net ingevou word). Voeg nou die gesmelte botter in ‘n straal by en klits net genoeg om dit te meng.

Klits net genoeg om die bestanddele te meng.

In die volgende stap wyk ek effe van die Bon Appetit af en laat staan die deeg vir ‘n halfuur voordat ek dit bak. Sommige resepte beveel selfs aan om die deeg tussen 4 tot 8 ure te laat rus. Of dit die eindresultaat wesentlik raak weet ek nie, maar ‘n bietjie wag is maar my madeleine-maak-manier.

Skep nou ‘n eetlepel vol van die beslag in elke panholte sowat 2/3 vol. Bak tot goed uitgerys en goudbruin – afhangende van jou oond en of jy petite of groter madeleines maak, kan die baktyd tussen 10 – 15 minute wees. Keer versigtig uit.  Herhaal die proses met die res van die beslag.

Sif versiersuiker oor die koekies net voor bediening.  Die koekies kan ‘n dag voor die tyd gemaak word; alhoewel ek verkies dit pas gebak – terwyl die reuk van die gebakte koekies nog in die lug hang terwyl ek die ketel aansit om die tee te maak.

Jy kan ook suurlemoen-gegeurde versiersuiker oorsif (1/4 koppie versiersuiker gemeng met die fyngerasperde skil van 1 suurlemoen). Dit sal die moontlikheid van jou eie ‘madeleine-oomblik’ verder versterk.

*Vir my eie madeleine-oomblik diep ek mooi ou teekoppies uit die rak.

*Errieda du Toit is die Huiskok wat weekliks saam met Francois op RSG gesels in die kos-insetsel Huiskok Glanskok. Kwetter saam met my op Twitter @huiskok.

*Die fotos is met iPad op Instagram geneem – ek het tog te lekker  met die verskillende filter-verstellings gespeel.

Applous vir patee, kulinêre ‘little black dress’

8 Mar

“The memory of a good French pâté can haunt you for years.”  

[Julia Child in Mastering the Art of French Cooking]

Patee en soetwynjellie

Laat patée jou dink aan outydse dinner-parties in die sewentigs? Patee (so ook sy niggie Parfait en sy kosnefie Terrien) is dalk van ‘n ander era, maar ou-skool sjarme is juis weer byderwets. Vir my bly dit ‘n uithang-staatmaker, my kulinêre little black dress.  Hier is ‘n paar van my gunsteling hoenderlewerpatees – en sommer ook ‘n kaaspatee, ‘n biltong patee en snoekpatee, al is dit meer ‘n smeer as  patee.

Die moet-maak resep is beslis Sjef Yusuf Isaacs van The Eatery at Durbanville Hills se Hoenderlewer Parfait met druiweblatjang  wat onlangs die Skrikkeljaar kos-en wynpaar kompetisie gewen het. (Dis heerlik saam met  Durbanville Hills Rhinofields Sauvignon Blanc 2011.)

Hoenderlewer Parfait met druiweblatjang

Maak so: Soteer 1 fyngekapte ui en 1 gerasperde knoffelhuisie in botter tot sag en deurskynend. Voeg 250 g houer hoenderlewers by en braai oor matige hitte tot die lewertjies net-gaar is. Haal van die plaat af, geur met sout en varsgemaalde swart peper en laat afkoel. Meng dit in ‘n voedselverwerker tot ‘n fyn, gladde tekstuur. Vou geklopte ongegeurde roomkaas lepel vir lepel by tot dit die regte konsistensie het (sowat ‘n halwe houertjie roomkaas). Skep lepeltjiesvol op melba roosterbrood gegeur met knoffel en swartpeper en bedien met tuisgemaakte druiweblatjang.

Druiweblatjang 

½ Koppie pitlose wit druiwe, in kwarte gesny

½ Koppie swart druiwe, in kwarte gesny

1 ui, fyn gekap

1 knobbel gemmer, gerasper

1 eetlepel mosterdsade

1 ½ eetlepel asyn

3 eetlepels kookolie

½ eetlepel swartpeper, fyngemaal

2 eetlepels suiker

½ eetlepel sout

Verhit olie in medium-grootte pan en draai hitte laer na 2 minute. Gooi mosterdsade by en wanneer dit begin ‘skiet’ voeg die uie by. Soteer uie vir 3-4 minute en roer gereeld. Voeg gemmer, druiwe, asyn en peper by en laat prut sowat 15 minute oor lae hitte. Roer gereeld. Voeg die suiker en sout by die blatjang, roer deur en laat verder prut oor lae hitte tot die druiwesap weggekook is en ‘n dik blatjang vorm. Haal van hitte af en laat afkoel voor gebruik.

Patee en goue jellie

Die brandewyngeur in die patee is eg Kaaps, terwyl die blokkies goudkleurige wynjellie tong-in-die-kies ‘n bietjie blieng aan die voorgereg verleen. Die resep het ‘n hele klompie jare gelede verskyn in Taste,  en die gewildheid vandag nog bewys dat patee nie aan die kort raklewe van trendy kosgiere uitgelewer is nie.  Ek is so dol oor die gereggie dat ek dit ingesluit het in ons kookboek Huiskok Glanskok se hoofstuk ‘Bistro by die Huis’. Let net op dat die wynjellie voor die tyd gemaak moet word om te stol.

Lewer 6 porsies

Wynjellie:

375 ml edel laatoes wyn of soet dessertwyn  (ek gebruik Meerendal Natural Sweet)

10 ml gelatien

Hoenderlewerpatee:

225 g botter, gesmelt

10 hoenderlewers

1 ui, fyngekap

1 handvol vars tiemie, fyngekap

knypie neutmuskaat

sout en peper na smaak

60 ml goeie brandewyn

gesmelte botter om oor die patee te gooi

snytjies dun roosterbrood vir bediening

Wynjellie: (maak die vorige dag)

Voer ’n plat plastiekbak met kleefplastiek uit.

Plaas 45 ml van die wyn in ’n mengbakkie en sprinkel die gelatien oor. Giet die res van die wyn in ‘n kastrol en bring tot kookpunt. Verwyder van die hitte en hou eenkant. Roer ’n bietjie van die warm wyn by die gelatienmengsel en roer goed. Voeg die gelatienmengsel by die res van die wyn in die kastrol en roer tot die gelatien gesmelt is. Giet die mengsel in die voorbereide bak en laat oornag in die yskas staan om te stol. Sny die jellie in dobbelsteentjies net voor opdiening.

Hoenderlewerpatee:

Giet die helfte van die gesmelte botter in ‘n pan. Voeg die hoenderlewers en ui by en soteer liggies tot die lewer net-net ligbruin is. Roer die tiemie, neutmuskaat, sout en peper by. Giet in ‘n mengbak, voeg die brandewyn en die res van die gesmelte botter by. Zirts tot glad. Skep in ‘n pateebak en bedek met ‘n dun lagie gesmelte botter, wat sal verhoed dat die patee bo-op verkleur. Verkoel. Sit die patee met snytjies dun roosterbrood en blokkies wynjellie voor.

  • Hoenderlewers moet verkieslik nie te gaar gemaak word nie, dit maak die tekstuur droog en melerig.

Herman Lensing se Hoenderpatee met vars vye

Ek kon dit nie weerstaan om hierdie resep in te sluit nie. Dis so ‘n ougat-idee om dit in die glasflessie voor te sit – en tesame met agurkies wat ‘n tradisionele smaakmaat vir patee is, ook vars vye saam met dit te eet. ‘n Oulike triek is om tamatiesmeer by die hoenderlewers te voeg terwyl dit gebraai word. Dit gee kleur en diepte aan die patee.

Hoenderpatee met vars vye

  (Sarie, April 2011. Foto: Donna Lewis. Sien ook www.sarie.com vir nog heerlike patee-resepte ).

(Maak 6 porsies)

25 g botter

1 ui, fyngekap

2 knoffelhuisies, gekap

15 ml tiemie, fyngekap

600 g hoenderlewers

40 ml brandewyn

15 ml tamatiepasta

160 ml room

sout en varsgemaalde swartpeper

100 g botter vir bo-op, gesmelt

Verhit botter tot warm in ‘n middelslag-pot. Voeg uie, knoffel en tiemie by. Braai liggies tot goudbruin. Voeg hoenderlewers by en braai verder tot goudbruin, sowat 5 minute. Voeg brandewyn en tamatiepasta by en meng goed. Laat brandewyn wegkook en voeg room by. Laat stadig prut vir sowat 5 minute of tot room met helfte verminder het. Geur goed met sout en swartpeper. Laat afkoel. Plaas mengsel in voedselverwerker en verwerk tot gladde patee. Verdeel mengsel tussen glasflesse van jou keuse. Gooi gesmelte botter bo-op en laat oornag in yskas stol. Sit voor met roosterbrood, agurkies en vars vye.

 Pronto-pronto Kaaspatee

Verander oorskiet-flertse kaas 1-2-3 in ‘n sjiek happie. ‘n Bakkie van hierdie staatmaker in die yskas het my al baie gered as gaste skemer-uurtyd by ons aanklop. Die resep van Francois is in ons boek Huiskok Glanskok opgeneem vir daai rede.

Kaaspatee met koue bier en Melba wiggies 

250g cheddar kaas, gerasper

250g mozzarella kaas, gerasper

2 houertjies gladde maaskaas (vetvry)

1 knoffelhuisie, fyngekap

5ml Worcestersous

15ml droe sjerrie

Sout en swartpeper na smaak

Gesmelte botter

Meng al bestandele saam in ‘n voedselverwerker. Plaas die mengsel in kleiner bakkies en seel met gesmelte botter. Gebruik soos nodig.

  • As jy dit onmiddellik as ‘n kaasgang by ‘n ete wil aanbied, rol die mengsel in ‘n lang “wors” en daarna in gekapte neute of kruie. Bedien onmiddellik met vars brood of beskuitjies.
  • Dit is ook lekker om ‘n mengsel kase te gebruik – veral as jy stukkies kaas in die yskas het. Meng alles net saam en bedien.
  • Die sjerrie kan met brandewyn vervang word.

Lannice Snyman se gerookte snoekpatee            

Op volgraanbrood is dit vir my een van die lekkerste peuselhappies op aarde. En dit laat my van voor af na Lannice verlang!

200 g gerookte snoek, gevlok, grate en vel verwyder

1 ui, grofgekap

50 g botter

sap van 1/2 suurlemoen

swart peper na smaak

250 ml (1 k) room of laevet jogurt

1 bossie grasuie (chives) met skêr geknip

Versag die ui in die botter. Verwyder van die hitte en meng die gevlokte vis, suurlemoensap, peper, room en grasuie in. Plaas in voedselverwerker en pols tot glad. Geur na smaak. Skep in ‘n bakkie, bedek met kleefplastiek en verkoel.  Bedien met roosterbrood, Melba-toast, geroosterde pita-kwarte of volgraanbrood.

{Met dank: Foto’s vir Huiskok Glanskok kookboek  – Samarie Smith. Foto van hoenderlewer parfait – Roxane Laker}

%d bloggers like this: