Sagte pretzels

Pretzels is die partytjie-dier van gebak, want dit laat my dink aan ‘n volgepakte biertuin in München met OktoberFest. As die idee om jou eie pretzels te knoop jou egter laat wegstap om hierdie heerlike gebak aan te durf, is die maklike resep vir sagte pretzel-broodrolletjies vir jou. Wat jy nodig het, het jy klaar in die kas: meel, gis, bruinsuiker, sout en … wag vir dit … koeksoda.

Pretzelbrood kry nou sy leerbruin voorkoms deur die deeg in ‘n alkaliese koeksoda-wateroplossing te dompel voor dit gebak word. Vroeër dae is die pretzel se badwater baie flou aangemaak met loom (‘lye’ ), ‘n baie sterk alkaliese middel wat dit die kenmerkende voorkoms, bros kors en smaak gegee het.

Dis die punt waar die broodbakkuns kruis met die wonder van die wetenskap. Die alkaliese koeksoda versnel die Maillard-reaksie, sodat die kors gou kan verbruin sonder dit dit brand.

Wenk: Om die koeksoda selfs meer alkalies te maak en die smaak en voorkoms nader te bring aan die oorspronklike loog-gedompelde pretzels, bak die koeksoda vooraf in die oond (sommer terwyl die deeg rys). Sprei die koeksoda uit op ‘n bakplaat met aluminiumfoelie gevoer, bak ‘n uur teen 120°C. Maak sommer ‘n groot hoeveelheid en bêre vir ‘n onbeperkte tyd in ‘n glasfles.

Pretzels se storie: Niemand weet werklik waar die eerste pretzel ontstaan het nie. Die storie word vertel dat ‘n Italiaanse monnik opgerolde oorskietdeeg uitgedeel het as beloning vir kinders wat hul gebede geleer het. Die woord ‘pretiola’ beteken juis ‘klein beloning; en die vorm stel arms voor wat voor die bors gekruis is in gebed. Die godsdienstige simboliek van die knoopvorm het mettertyd vervaag.

Die ontstaan van die 3-gat geknoopte pretzelvorm is dalk meer prakties van aard. Sedert die vroeë Middeleeue het Duitse bakkersgildes dit as ‘n embleem gebruik. Destyds was soveel mense ongeletterd dat groot pretzel-uithangborde bakkerye aangedui het. Dit kon dus maklik deur die openinge gehak word.

PRETZEL-ROLLETJIES

Die kepies laat die stoom ontsnap sonder om die kors te skeur. Gebruik ‘n skerp kombuismessie, NT-cutter of knip met ‘n skêr.

Bestanddele vir pretzeldeeg:

30 ml donker bruinsuiker
375 ml louwarm volroommelk, bier of water
14 g kitsgis
30 ml gesmelte botter, effens afgekoel
875 ml (4 56 g) Gideon Milling ongebleikte koekmeel
10 ml fyn sout

Vir koeksoda-badwater
3 l water
180 ml koeksoda

Vir glaseersel:
1 eier geklits met 15 ml water
(vir soet pretzel, meng 1 eiergeel, 15 ml heuning en 15 ml water)

Strooisel:
Growwe sout, of sesamsade, of poppiesade of kaneelsuiker

So maak jy:
Voeg bruinsuiker in mengbak. Verhit melk (of water of bier) tot louwarm (43°C) en klits saam met bruinsuiker tot opgelos. Voeg gis en gesmelte botter by, voeg meel en sout geleidelik by tot net gemeng. Meng met die deeghak oor lae spoed vir 10 minute (die deeg is effe stywerig). Plaas in ‘n gesmeerde bak, bedek en laat rys tot verdubbel vir sowat ‘n uur.

Voorverhit oond tot 200 °C.

Gee deeg ‘n paar knieë. Strooi meel liggies op toonbank en sny deeg in 4. Vorm elke stuk in ‘n stywe bal*. Vul groot kastrol met 3 l warm water (die water nie hoër as 5 cm van die rand af nie) voeg koeksoda by en verhit oor medium-hoë hitte, roer tot koeksoda opgelos is en die water prut.

Met ‘n gaatjieslepel glip die balle in die koeksoda-bad, bokant boontoe, bad 30 sekondes aan ‘n kant. Skep uit met gaatjieslepel op kombuispapier, dreineer 1 minuut. Verplaas na gesmeerde bakplaat. Glaseer met eierwas, sny 4 – 6 mm diep kepies en strooi growwe sout oor. Bak 15 minute teen 200°C, (roteer pan na eerste 7 minute), verminder na 180°C en bak nog 8 – 10 minute tot donker goudbruin. Eet verkieslik warm.

Hoe om pretzels te knoop:

Vir die tradisionele knoopvorm verdeel deeg in 6 – 8 balletjies. Bedek balletjies terwyl jy die pretzels vorm. Rol een balletjie deeg op ‘n keer in ‘n lang dun strook. Vou strook in ‘n huls (‘loop’) en draai die bene twee keer om en druk punte vas om pretzelvorm te maak. Plaas geknoopte pretzel op die gesmeerde bakplaat en bedek met vadoek. Vorm res van die pretzels en laat sowat 15 minute rus. Dit sal effe rys. Gaan dan voort met die waterbad-proses.

Foto’s en stilering. Errieda en Ian du Toit