As dit by appel kom, is jy ‘n koek of ‘n tert?
Appels is gewoonlik die deugdelike dienskneg van die soettafel: onskuldige gebakte appeltjies met ‘n rosyntjievulsel, appelfrummel met vla of appeltert (darem met ‘n skep room vir bietjie weelde) of dit kom amper as nagedagte in vrugteslaai. Dit sal jou selde in die nag blosend laat opstaan vir ‘n skelm skeppie.
Maar gee ‘n appeltert- of koek iets stroperig, ‘n mooi naam en ‘n lekker storie, en jy’t ‘n soet ding van ‘n ander kaliber.
Die lui huisvrou–appeltert, ook bekend as warm appeltert of karamel-appeltert val in hierdie kategorie. Sedert dit in die tagtigerjare op die kostoneel gekom het, verskyn dit bykans in elke gemeenskapsboekie ingesamelde resepte wat ek deurgegaan het vir my nuwe boek. ‘Saam’. De maklike apptertt was so gewild dat drie resepte destyds hiervoor in Keurig en Geurig van die Sustersvereniging Gemeente, Pretoria-Oos opgeneem is.
My ma het haar appeltert in ‘n Pyrex-bak gemaak, maar die mooi handgemaakte keramiekbak van Three Potters and a Painter op my rak inspireer my om iets sondig vir teetyd of die poedingtafel te maak, gegeur met kardemom, koningin van speserye.
Vir diegene wat nie erg het aan stroperigheid nie, maar te vinde is vir ‘n storie, is sharlotka – die soetding vir jou. Die sharlotka is ‘n ‘almal-in-Rusland-se-oumas-maak-dit-appelkoek, ‘n eenvoudige skepping van snytjies vars appel wat gebak word met ‘n speserygegeurde sponskoekbeslag bo-oor. Die bokant is bros en krakerig, wat jou laat dink aan ladyfingers, die binnekant ene sponskoek met ‘n lieflike klam krummel en fyn tekstuur.
Sharlotka het haar lewe in die 19de eeu begin as Charlotte Russe, ‘n elegante poedingskepping van die supersjef Caremme. Tydens die Soviet-era met sy skaarshede het sy van haar troon getuimel. Radelose Russiese huisvroue wat ure in kostoue moes deurbring vir die mees karige items het ‘n raap-en-skraap weergawe daarvan gemaak. So geliefd was die appelkoek dat dit die troetelnaam ‘sharlotka’ gekry het.
Lui huisvrou se warm appeltert (met kardamom as jy het)
45 ml sagte margarien of botter, nie gesmelt nie
250 ml suiker
3 eiers
250 ml koekmeel
5 ml bakpoeier
knippie sout
125 ml melk
1 blikkie (400 g) tertappels
kaneelsuiker
Sous
125 g botter
1 blikkie ingedampte melk (of 250 ml melk of room)
180—250 ml bruinsuiker of strooisuiker
knippie sout
5 ml karamelgeursel of 3 gekraakte kardemompeule
• Voorverhit oond tot 180 °C. Smeer ’n 1,5 liter-vuurvaste poedingbak of tertbord.
• Verroom die botter en suiker saam, voeg die eiers een vir een by en klits goed na elke byvoeging.
• Sif die meel, bakpoeier en sout saam en meng dit om die beurt met die melk by die bottermengsel. Skep die beslag in die voorbereide bak of tertbord, pak appels bo-op en strooi kaneelsuiker oor. Bak 30—35 minute of tot ’n toetspen skoon uitkom.
• Maak intussen die sous: Kook al die bestanddele vir die sous 7—10 minute saam in ’n medium kastrol. Prik die poeding en giet die warm sous oor die warm poeding. Sit voor met vla, room of crème fraiche.
Wenke:
• Vervang die geblikte appel met 6 vars appels, geskil en opgesny.
• Sny die gaar tert in blokke of skywe voor die sous oorgegooi word, sodat die sous beter intrek.
Sharlotka appelkoek (met Soviet-spaarsamigheid)
4 Granny Smith appels, geskil, stronk uit, in kwarte en dan in dun skyfies gesny
15 ml vars suurlemoensap
4 eiers
2,5 ml amandel- of vanieljegeursel
250 ml suiker,
250 ml koekmeel
2,5 ml fyn kaneel
2 ml neutmuskaat
Knippie sout
Versiersuiker, vir oorsif
• Voorverhit die oond na 180°C. Smeer ‘n 22 cm-losboomkoekpan, en bestrooi liggies met meel. Meng die suurlemoensap deur die appelstukkies.
• Sif die meel, kaneel, neutmuskaat en sout saam in ‘n bakkie.
• In ‘n mengbak, klits die eiers, amandelgeursel en suiker met ‘n elektriese klitser vir 10 minute tot dik en liggeel. Vou die droë bestanddele liggies in 4 sarsies in tot net gemeng.
• Versprei die appels egalig oor die pan se bodem, giet die beslag eweredig oor en bak 1 uur. Dis reg as die bokant bros en goudbruin is en ‘n toetspen skoon uitkom, Laat staan vir 15 minute op ‘n afkoelrakkie en maak die pan los. Sif versiersuiker oor en bedien warm met suurroom.
Foto’s Ian Du Toit
Huiskok 
Lewer kommentaar